Türkiye’nin gölleri başta olmak üzere sulak alanları, nehir ve dereleri kuraklık tehlikesiyle karşı karşıya. Bilim insanları 2085 yılında dünya çapında büyük bir su sıkıntısı yaşanacağını öngörüyor.
Bilinçsiz su kullanımı ve küresel ısınma yüzünden birer birer kuruyan göllerimiz için uzmanlar, her fırsatta acilen harekete geçilmesi konusunda uyarıda bulunuyor.
Devlet Su İşleri (DSİ) hazırladığı, “İklim Değişikliği’ne Uyum Çalışmaları” adlı raporun göller ilişkin bölümünde, göllerdeki su kayıplarını ve kuraklığı engellemek için lastik bentler ve su takviyeleri yapıldığı yer alıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı ise göl ve barajlardaki kurumaya karşı “yüzer güneş panelleri” projesini gündemine aldı.
Eğirdir Gölü
Süleyman Demirel Üniversitesi, Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi ve Su Enstitüsü Kurucusu Limnolog Doç. Dr. Erol Kesici, göllerin kurumasını engellemek için yapılan mevcut yöntemleri aktarırken neler yapılması gerektiğini de aktarıyor:
“Kurtuluş, göllerin temizlenmesi, besleniminin dışında fazla su alınmaması, etrafındaki on binlerce kaçak kuyulara izin verilmemesi ve tarımdaki aşırı ve ilkel su kullanımının durdurulması.”
‘NEREDE ALINAN BU ÖNLEMLER?’
Göllerin durumunun ortada olduğunu söyleyen Doç. Dr. Kesici, “Suların her yıl ne kadar çekildiği ortada. Göllerdeki su sınırları en tehlikeli noktalara geldi. Nerede, alınan bu önlemler? Göllere su veriyorsunuz ancak 1 veriliyorsa, 50 çekiliyor. Tatlı ve içme suyu göllerine yapamazsınız bunları” ifadelerini kullanıyor.
“Güneş panelleri yapay göller üzerine yapılabilir” şeklinde yorumlarına devam eden Doç. Dr. Kesici, “Doğal göllerde bunu yapmak tehlikelidir. Yapay göller su deposudur. Doğal göller ise biolojik çeşitliliği oluşturur. Doğal göller için bu uygulamaların çok büyük sakıncaları var” şeklinde konuşuyor.
Göllerin yapısal olarak çanağı, düdenleri ve tüfemleriyle bir “bypass” sistemine sahip olduklarını ortaya koyan ve bariyerlerle bu sistemin zarar görme tehlikesiyle karşı karşıya kalacağının altını çizen Doç. Dr. Kesici, göllerin “bypass” sistemleriyle kendilerini yenileyen bir yapılarının olduğunu vurguluyor:
“Göller sürekli sularını yenilemek zorundadır. Yenilemediği zaman içilebilir ve tatlı su özelliğini kaybederler. İçerisindeki suyun kalitesi aynı çay demlenmesi gibi kendi canlı çeşitliliğini oluşturur. Hangi plastik bentlerle neyi kapatıyorsunuz? Örneğin; Burdur Gölü ve Beyşehir Gölü’nün yapılan bir çok deneylerle alt taraftan düdenlerle birbirine bağlı olduğu ortaya çıktı. Gölün doğal dengesine müdahale etmek kadar büyük bir yanlışlık olmaz. Bunlar yapay göl veya gölet değil.”
Marmara Gölü
KURTULUŞ YOLLARI VE YAPILMASI GEREKENLER…
Sözlerine “Doğal göllerin kurtuluşunun tek çıkar yolu göllerimizi rahat bırakmak. Göller müdahaleler karşısında yoruldu ve yıprandı. Göllerdeki ve akarsulardaki yapının rahat bırakılması gerekiyor” şeklinde devam eden Limnolog Kesici elbette “rahat bırakılmanın” hiçbir şekilde ilgilenmemek anlamına gelmediğinin de altını çiziyor. Bunun ışığında yapılması gerekenleri belirten Doç. Dr. Kesici’nin tavsiyeleri şu şekilde:
“Gölleri temizlenmeli. Göllerden besleniminin dışında fazla su almasınlar. Bugün göllere 10 litre su giriyorsa, neredeyse 100 litre su çıkıyor. Tarımda aşırı kullanma, her tarafta suya aşırı ihtiyaç duyan bitkiler ekilmesinden dolayı… Konya’nın iklimi kurak ama tarımı sulak. Bu bilime aykırı bir şey.”
‘DAMLA SULAMA ŞART!’
Damla sulamaya acilen geçilmesi gerektiğini, bunu yaparken de buharlaşmayı engellemek için damla sulama sistemlerinin de toprak altından kurulması gerektiğini ifade eden Doç. Dr. Kesici, Türkiye’de damla sulama sistemi kullanım oranının yüzde 1 olduğunun altını çizdi.
“Göllerin etrafındaki on binlerce kaçak kuyulara izin verilmemeli” diyen Doç. Dr. Kesici, göllerin üzerine güneş panelleri konulmasının da yanlış olduğunu aktarırken bunun ancak gölün ekolojik dengesini bozmayacak bir şekilde sadece belirli ve sınırlı bölgelere koyulabileceğini söyledi.
Doç. Dr. Kesici, acilen harekete geçilmesi gerektiğini söylerken “Suyumuz biterse iklimimiz de biter” sözleriyle yorumlarını noktaladı.
gokhan.kam@haberglobal.com.tr
Kaynak: Özel Haber